Nếu bạn thường cảm thấy khó thở hay hụt hơi, mệt mỏi thì chớ chủ quan. Bởi nó có thể là hồi chuông cảnh báo tình trạng bệnh lý nghiêm trọng.
Nhận biết nhịp thở bất thường
Theo dõi nhịp thở là động tác không thể bỏ qua và cần lặp lại thường xuyên để theo dõi sức khỏe của bản thân. Các kiểu thở bất thường cần được nhận biết sớm.
Khó thở dù không làm việc nặng
Nằm trên giường mà bạn vẫn đập thình thịch dù bạn không làm gì ? Thường đây là những triệu chứng phổi có vấn đề hoặc do tuổi già. Nhưng những dấu hiệu này như thở hụt hơi hoặc khó thở, theo ý kiến chuyên gia thường chỉ ra bệnh tim.
Có rất nhiều lý do gây khó thở do suy tim. Tuy nhiên, nếu bị suy tim, cơ tim không thể làm việc bình thường và tim cũng không còn hoạt động bình thường.
Nếu cảm thấy khó thở kèm theo các triệu chứng tim mạch khác như :
- Môi, móng tay hoặc da tím tái
- Đau ngực hoặc tức ngực
- Thở khò khè
- Nhịp tim không đều, rối loạn nhịp tim
- Tim đập nhanh
Đó là những dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý về tim mạch rất nguy hiểm. Bạn cần đến thăm khám bác sĩ ngay.
Thở hụt hơi
Khi hoạt động thể lực gắng sức, chúng ta thường cảm thấy khó khăn khi thở, cảm giác như thở không kịp hay đánh rơi mất nhịp thở. Thở hụt hơi trong trường hợp này xuất hiện thoáng quá và là điều bình thường. Nhưng nếu thở hụt hơi xuất hiện, đột ngột, không có lý do thì bạn nên cẩn thận bởi đây có thể là biểu hiện của vấn đề tim mạch hay hô hấp.
Mệt mỏi
Mệt mỏi là bằng chứng cho việc cơ thể không được đáp ứng nhu cầu oxy của cơ thể. Nguyên nhân thường gặp nhất đến từ việc hệ hô hấp không hoạt động hiệu quả hay thói quen hít thở không đúng cách như thở nông, thở dốc, thở ngực hay thở miệng. Dù cho mệt mỏi là biểu hiện thường gặp trong cuộc sống hằng ngày, nhưng nếu nó xuất hiện thường xuyên thì bạn nên đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và tìm ra nguyên nhân.
Các nguyên nhân gây khó thở, hụt hơi, mệt mỏi
Tình trạng này cảnh báo hàng loạt bệnh lý nguy hiểm, bạn cần hết sức cảnh giác:
Hội chứng ngưng thở khi ngủ
Nếu bạn mặc bệnh lý này, nhịp thở của bạn thường nông, hơi thở ngắn và có thể xuất hiện cái cơn ngưng thở khi ngủ. Đây là bệnh lý nguy hiểm nhưng rất hay bị bỏ qua. Người bị hội chứng ngưng thở khi ngủ thường có chất lượng giấc ngủ kém, thường xuyên bị mệt mỏi và không tỉnh táo.
Hội chứng ngưng thở khi ngủ còn có thể xuất hiện đồng thời với các bệnh lý khác như tăng huyết áp, đái tháo đường, trào ngược dạ dày thực quản, trầm cảm hoặc bệnh lý về tim mạch.
Bệnh hen suyễn
Người mắc bệnh hen suyễn thường gặp phải tình trạng khó thở, thở hụt hơi xuất hiện đi kèm với thở khò khè ho và tức ngực. Cơn hen suyễn cấp có đầy đủ các biểu hiện trên, thường khởi phát khi cơ thể tiếp xúc với các chất gây dị ứng như phấn hoa, khói thuốc, mạt nhà, bụi, thời tiết. Ngoài ra hen suyễn có thể không liên quan đến các yếu tố kể trên, gọi là bệnh hen suyễn không dị ứng, liên quan đến phụ nữ lớn tuổi, thừa cân, béo phì.
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
COPD liên quan đến tình trạng co thắt phế quản, gây ra các hiện tượng tương tự bệnh lý hen suyễn như thở hụt hơi, thở khò khè, tức ngực và ho khạc đờm.
Ngộ độc khí cabon monoxide (CO)
Carbon monoxide là một loại khí không màu, không vị, được sản xuất qua quá trình đốt nhiên liệu như xăng dầu của các loại phương tiện giao thông, lò nướng hay lò sưởi. Bạn có thể hít phải vô thức từ môi trường xung quanh. Khí CO dành chỗ với khí oxy trong máu, ở nồng độ cao gây tổn thương thiếu oxy trong não, dẫn đến các biểu hiện khó thở, lú lẫn, chóng mặt và đau đầu nhẹ.
Cảnh báo nguy cơ cao mắc bệnh lý tim mạch
Tình trạng khó thở, hụt hơi, mệt mỏi là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ cao mắc các bệnh lý về tim mạch. Qủa tim và lá phổi phối hợp hoạt động nhịp nhàng với nhau. Bất kể nguyên nhân nào làm giảm khả năng bơm máu của tim đều khiến người bệnh thở nông và thở hụt hơi. Trường hợp nặng như suy tim, người bệnh mô tả họ có cảm giác như đang chết đuối trên cạn.
Những nguyên nhân bệnh tim mạch gây khó thở, hụt hơi, mệt mỏi như :
- Do loạn nhịp tim: Nhịp tim không đều
- Sốc tim: Sốc do tổn thương tim và chức năng tim không hiệu quả
- Bệnh cơ tim: Cơ tim và chức năng tim yếu bất thường
- Bệnh tim mạch: Do xơ vữa động mạch, hoặc xơ cứng động mạch và các nguyên nhân khác
- Khuyết tật tim bẩm sinh
- Suy tim sung huyết: Suy giảm khả năng bơm máu ở tim
- Nhồi máu cơ tim: Đau tim.
Xem thêm: Nhịp mạch bình thường là bao nhiêu ?
Cách theo dõi nhịp thở
Nguyên tắc chung
- Bệnh nhân cần nghỉ ngơi 15 phút sau khi được theo dõi nhịp thở
- Không sử dụng các thuốc ảnh hưởng đến hệ hô hấp trước khi theo dõi
- Đếm nhịp thở theo đúng các bước kỹ thuật
- Có sổ theo dõi để ghi chép các kết quả đo một cách rõ ràng, chính xác
- Khi có biểu hiện khó thở, thở nông, thở hụt hơi cần báo bác sĩ ngay
Dụng cụ theo dõi nhịp thở
- Đồng hồ
- Bút ghi
- Sổ và bảng theo dõi
Thực hành
Đặt bệnh nhân ở tư thế nằm ngửa, tay đặt lên ngực
Người theo dõi quan sát bàn tay của bệnh nhân nâng lên hạ xuống tương ứng với một nhịp thở
Đếm tần số thở trong vòng 1 phút
Không được cho bệnh nhân biết đang theo dõi nhịp thở vì kết quả có thể không không quan do bệnh nhân chủ yếu điều chỉnh nhịp thở
Cần quan sát đồng thời màu sắc da và niêm mạc ở bệnh nhân, đặc biệt ở các ngón tay, ngón chân và môi
Ghi kết quả về những điểm bất thường:
- Tần số thở trong một phút
- Độ sâu của nhịp thở: Thở nông hay thở sâu
- Nhịp điệu thở: Đều hay không đều
- Có các biểu hiện bất thường như: Khó thở, hệt hơi, co kéo các cơ hô hấp, tím tái, mệt mỏi.
Xem thêm phương pháp giúp ngăn ngừa biến chứng & tái phát bệnh lý tim mạch TẠI ĐÂY